Chú giải Tạng Luật – Phẩm Nhỏ – Chương Nói Về Sự Chia Rẽ Tăng Đoàn

7. Saṅghabhedakakkhandhakaṃ

7. Chương Phá Hòa Hợp Tăng

Chasakyapabbajjākathā

Câu chuyện về sự xuất gia của sáu vị Thích-ca

330. Saṅghabhedakakkhandhake abhiññātā abhiññātāti pākaṭā pākaṭā. Sakyakumārā nāma kāḷudāyippabhutayo dasa dūtā saddhiṃ parivārehi aññe ca bahū janā. Amhākanti amhesu; amhākaṃ kulatoti vā vuttaṃ hoti. Gharāvāsatthaṃ anusāsissāmīti gharāvāse yaṃ kattabbaṃ, taṃ jānāpessāmi. Udakaṃ ninnetabbanti yathā udakaṃ sabbaṭṭhāne samaṃ hoti, evaṃ kātabbaṃ. Niddhāpetabbanti tiṇāni uddharitabbāni. Bhusikā uddharāpetabbāti sukhumapalālamissadhaññā palālikā palāpetabbā. Opunāpetabbanti sukhumapalālaṃ apanetabbaṃ. Tvaññeva gharāvāsatthena upajānāhīti tvaññeva gharāvāsatthaṃ jānāhi. Ahaṃ tayā yathāsukhaṃ pabbajāhīti ettha ahaṃ tayā saddhiṃ pabbajissāmīti sahāyasinehena sahasā vattukāmo hutvā puna rajjasirilobhena parikaḍḍhiyamānahadayo ‘‘ahaṃ tayā’’ti ettakameva vatvā sesaṃ vattuṃ nāsakkhīti evamattho veditabbo .
330. Trong chương Phá Hòa Hợp Tăng, hiển nhiên hiển nhiên có nghĩa là rõ ràng rõ ràng. Các hoàng tử Thích-ca là mười sứ giả do Kāḷudāyi dẫn đầu cùng với đoàn tùy tùng và nhiều người khác. Của chúng ta có nghĩa là ‘trong chúng ta;’ hoặc được nói là ‘thuộc dòng tộc của chúng ta.’ Ta sẽ dạy về đời sống gia đình có nghĩa là ‘ta sẽ cho biết những gì cần làm trong đời sống gia đình.’ Nên dẫn nước có nghĩa là ‘nên làm sao cho nước được bằng phẳng ở mọi nơi.’ Nên nhổ cỏ có nghĩa là ‘nên nhổ bỏ cỏ.’ Nên loại bỏ trấu có nghĩa là ‘nên sàng sảy những hạt lép trộn lẫn với rơm mịn.’ Nên sàng lọc có nghĩa là ‘nên loại bỏ rơm mịn.’ Chính ngươi hãy biết về đời sống gia đình có nghĩa là ‘chính ngươi hãy biết về đời sống gia đình.’ Về câu ta cùng ngươi hãy xuất gia tùy thích, ở đây, nên hiểu ý nghĩa như vầy: Do tình cảm bạn bè, muốn nói vội vàng rằng ‘ta sẽ xuất gia cùng với ngươi,’ nhưng lại bị lòng tham luyến sự huy hoàng của vương quốc kéo lại, nên chỉ nói được bấy nhiêu ‘ta cùng ngươi,’ rồi không thể nói hết phần còn lại.

331.Nippātitāti nikkhamitā. Mānassinoti mānassayino; mānanissitāti vuttaṃ hoti.
331. Được đưa ra có nghĩa là được đi ra. Những người có lòng kiêu mạn có nghĩa là những người nương tựa vào lòng kiêu mạn; được nói là ‘nương nhờ vào lòng kiêu mạn.’

332.Yassantarato na santi kopāti tatiyamaggena samūhatattā yassa citte kopā na santi. Yasmā pana bhavoti sampatti, vibhavoti vipatti; tathā bhavoti vuḍḍhi, vibhavoti hāni; bhavoti sassataṃ, vibhavoti ucchedo; bhavoti puññaṃ, vibhavoti pāpaṃ; vibhavoti ca abhavoti ca atthato ekameva, tasmā itibhavābhavatañca vītivattoti ettha yā esā sampattivipattivuḍḍhihānisassatucchedapuññapāpavasena iti anekappakārā bhavābhavatā vuccati; catūhipi maggehi yathāsambhavaṃ tena tena nayena taṃ itibhavābhavatañca vītivattoti evamattho daṭṭhabbo. Nānubhavantīti na sampāpuṇanti; tassa dassanaṃ devānampi dullabhanti adhippāyo.
332. Trong tâm người nào không còn sự tức giận có nghĩa là vì đã được đoạn trừ bằng đạo quả thứ ba nên trong tâm người ấy không còn sự tức giận. Vì rằng hữu là sự thành tựu, phi hữu là sự hoại diệt; tương tự, hữu là sự tăng trưởng, phi hữu là sự suy giảm; hữu là thường kiến, phi hữu là đoạn kiến; hữu là phước, phi hữu là tội; phi hữu và vô hữu về mặt ý nghĩa chỉ là một, do đó, về câu đã vượt qua cả hữu và phi hữu như vậy, nên hiểu ý nghĩa như vầy: Cái gọi là trạng thái hữu và phi hữu theo nhiều cách như thế này – thành tựu, hoại diệt, tăng trưởng, suy giảm, thường kiến, đoạn kiến, phước, tội; vị ấy đã vượt qua cả trạng thái hữu và phi hữu như vậy bằng bốn đạo quả tùy theo khả năng, theo phương cách đó đó. Không kinh nghiệm có nghĩa là không đạt đến; ý muốn nói rằng việc thấy được vị ấy là điều khó khăn ngay cả đối với chư thiên.

333.Ahimekhalikāti ahiṃ kaṭiyaṃ bandhitvā. Ucchaṅgeti aṅke.
333. Người có rắn làm thắt lưng có nghĩa là ‘sau khi quấn rắn quanh hông.’ Trong lòng có nghĩa là ‘trong vòng tay.’

334.Sammannatīti sammāneti. Yaṃ tumo karissatīti yaṃ so karissati.
334. Đồng ý có nghĩa là tôn trọng, chấp thuận. Điều mà ngươi sẽ làm có nghĩa là ‘điều mà người ấy sẽ làm.’

Chasakyapabbajjākathā niṭṭhitā.

Câu chuyện về sự xuất gia của sáu vị Thích-ca chấm dứt.

Pakāsanīyakammādikathā

Câu chuyện về Yết-ma tuyên cáo và các vấn đề khác

336.Kheḷāsakassāti ettha micchājīvena uppannapaccayā ariyehi vantabbā kheḷasadisā, tathārūpe paccaye ayaṃ ajjhoharatīti katvā kheḷāsakoti bhagavatā vutto.
336. Về người như nước bọt, ở đây, các vật dụng phát sinh do tà mạng thì giống như nước bọt cần được các bậc Thánh từ bỏ; vì người này sử dụng các vật dụng như vậy, nên được Đức Thế Tôn gọi là người như nước bọt.

340.Patthaddhena kāyenāti potthakarūpasadisena niccalena kāyena.
340. Với thân cứng đờ có nghĩa là với thân không lay động, giống như hình dạng quyển sách.

342.Mayaṃ kho bhaṇe rājañātakā nāmāti rājā amhe jānātīti rājañātakassa bhāvena attānaṃ ukkaṃsanto āha. Pahaṭṭhakaṇṇavāloti bandhane niccale katvā.
342. Này anh, chúng ta là người thân của vua có nghĩa là vị ấy nói, tự đề cao mình với tư cách là người thân của vua vì nghĩ rằng ‘vua biết chúng ta.’ Đã dựng đứng tai và lông đuôi có nghĩa là sau khi làm cho sự trói buộc trở nên bất động.

Dukkhañhi kuñjara nāgamāsadoti bho kuñjara buddhanāgaṃ āsādanaṃ vadhakacittena upagamanaṃ nāma dukkhaṃ. Nāgahatassāti buddhanāgaṃ ghātakassa.
Này voi ơi, xúc phạm bậc Long Tượng quả là khổ có nghĩa là này voi ơi, việc xúc phạm bậc Long Tượng là Đức Phật, tức là đến gần với tâm sát hại, thực là khổ. Của người đã sát hại bậc Long Tượng có nghĩa là của người sát hại bậc Long Tượng là Đức Phật.

Paṭikuṭiyova osakkīti tathāgatābhimukhoyeva piṭṭhimehi pādehi avasakki. Alakkhikoti ettha na lakkhetīti alakkhiko; na jānātīti attho , ahaṃ pāpakammaṃ karomīti na jānāti. Na lakkhitabboti vā alakkhiko; na passitabboti attho.
Đã lùi lại phía sau có nghĩa là vẫn đối mặt với Như Lai mà lui lại bằng chân sau. Kẻ không thấy biết ở đây có nghĩa là người không thấy biết, người không nhận ra; ý nghĩa là ‘không biết rằng mình đang làm ác nghiệp.’ Hoặc là người không đáng được thấy; ý nghĩa là ‘không nên được nhìn thấy.’

343.Tikabhojananti ettha tīhi janehi bhuñjitabbabhojanaṃ. Taṃ paññāpessāmīti taṃ anujānissāmi . Gaṇabhojane pana yathādhammo kāretabboti. Pañcavatthuyācanakathā saṅghādisesavaṇṇanāyaṃ vuttā. Kappanti āyukappaṃ. Brahmaṃ puññanti seṭṭhaṃ puññaṃ. Kappaṃ saggamhīti āyukappameva.
343. Vật thực của ba người ở đây là vật thực được dùng bởi ba người. Ta sẽ cho phép điều đó có nghĩa là ta sẽ chấp thuận điều đó. Còn về vật thực của nhóm thì nên thực hành theo đúng Pháp. Câu chuyện về việc yêu cầu năm điều đã được nói trong phần giải thích về tội Tăng Tàn. Kiếp có nghĩa là tuổi thọ một kiếp. Phước Phạm thiên có nghĩa là phước cao thượng. Một kiếp ở cõi trời chính là tuổi thọ một kiếp.

Pakāsanīyakammādikathā niṭṭhitā.

Câu chuyện về Yết-ma tuyên cáo và các vấn đề khác chấm dứt.

Saṅghabhedakakathā

Câu chuyện về việc phá hòa hợp Tăng

344.Atha kho devadatto saṅghaṃ bhinditvāti so kira evaṃ salākaṃ gāhetvā tattheva āveṇikaṃ uposathaṃ katvā gato, tenetaṃ vuttaṃ.
344. Khi ấy, Đề-bà-đạt-đa sau khi phá hòa hợp Tăng có nghĩa là nghe nói, sau khi nhận thẻ phiếu như vậy, vị ấy đã đi đến thực hiện lễ Bố-tát riêng biệt ngay tại đó, do đó điều này được nói ra.

345.Piṭṭhime āgilāyatīti ciranisajjāya vedanābhibhūtā bādhati. Tamahaṃ āyamissāmīti taṃ ahaṃ pasāressāmi. Ādesanāpāṭihāriyānusāsanī nāma ‘‘evampi te mano, tathāpi te mano’’ti evaṃ parassa cittaṃ jānitvā tadanurūpā dhammadesanā.
345. Lưng của tôi đau mỏi có nghĩa là do ngồi lâu nên bị cảm thọ xâm chiếm, làm đau đớn. Tôi sẽ duỗi ra có nghĩa là tôi sẽ duỗi lưng ra. Giáo huấn bằng thần thông đoán tâm là việc thuyết Pháp phù hợp sau khi biết tâm của người khác như thế này: ‘Tâm của ngươi như thế này, tâm của ngươi như thế kia.’

346.Mamānukubbanti mamānukiriyaṃ kurumāno. Kapaṇoti dukkhito. Mahāvarāhassāti mahānāgassa. Mahiṃ vikubbatoti pathaviṃ padālentassa. Bhisaṃ ghasamānassāti bhisaṃ khādantassa. Nadīsu jaggatoti ettha so kira hatthināgo sāyanhasamayaṃ taṃ nadināmakaṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā kilanto sabbarattiṃ vītināmesi, jālikaṃ karoti, tena vuttaṃ ‘‘nadīsu jaggato’’ti.
346. Bắt chước ta có nghĩa là đang làm theo việc bắt chước ta. Kẻ khốn khổ có nghĩa là người đau khổ. Của con heo rừng lớn có nghĩa là của con voi lớn. Khi đang biến hóa mặt đất có nghĩa là khi đang làm nứt vỡ mặt đất. Khi đang ăn ngó sen có nghĩa là khi đang nhai ngó sen. Khi thức tỉnh ở các sông ở đây có nghĩa là nghe nói con voi chúa ấy vào buổi chiều tối đã xuống tắm trong hồ sen tên là Nadī, mệt mỏi trải qua suốt đêm, làm thành mạng lưới, do đó được nói là ‘khi thức tỉnh ở các sông’.

347.Sutāti sotā. Asandiddho ca akkhātīti nissandeho hutvā akkhāti anusandhivasena yojetvā yojetvā.
347. Nghe có nghĩa là các lỗ tai. Và nói rõ không nghi ngờ có nghĩa là nói rõ sau khi không còn nghi ngờ, bằng cách nối kết, nối kết theo sự liên hệ.

350. Apāye nibbattissatīti āpāyiko. Evaṃ nerayiko. Kappaṃ ṭhassatīti kappaṭṭho. Idāni buddhasahassenāpi tikicchituṃ na sakkāti atekiccho.
350. Sẽ tái sanh vào cõi dữ là người thuộc về cõi dữ. Tương tự là người thuộc về địa ngục. Sẽ tồn tại suốt một kiếp là người tồn tại một kiếp. Nay không thể chữa trị được dù bởi một ngàn Đức Phật là người không thể chữa trị.

Mā jātu koci lokasminti mā kadācipi koci satto lokasmiṃ. Udapajjathāti upapajjatha . Jalaṃva yasasā aṭṭhāti yasasā jalanto viya ṭhito. Devadattoti me sutanti ‘‘īdiso devadatto’’ti bhagavatā sutampi atthi, tadeva gahetvā idaṃ vuttaṃ. So pamādamanuciṇṇoti ettha pamādaṃ anucinātīti anuciṇṇo, pamādo appahīnoti attho. Āsajja nanti pāpakena cittena patvā, visosetvāti vā attho. Avīcinirayaṃ pattoti idaṃ pana āsīsāyaṃ atītavacanaṃ. Bhesmāti bhayānako.
Mong rằng không ai trong đời có nghĩa là mong rằng không một chúng sanh nào trong đời, vào bất cứ lúc nào. Sanh ra có nghĩa là hãy sanh ra. Sáng chói như ngọn lửa với danh tiếng có nghĩa là đứng vững như đang cháy sáng với danh tiếng. Tôi nghe về Đề-bà-đạt-đa có nghĩa là Đức Thế Tôn cũng đã nghe rằng ‘Đề-bà-đạt-đa là như vậy,’ lấy chính điều đó mà câu này được nói ra. Người ấy đã thực hành sự dễ duôi ở đây có nghĩa là người thực hành theo sự dễ duôi, ý nghĩa là sự dễ duôi chưa được đoạn trừ. Đã xúc phạm có nghĩa là đã đạt đến với tâm xấu ác, hoặc ý nghĩa là làm khô héo. Đã rơi vào địa ngục A-tỳ thì đây là lời nói ở thì quá khứ trong lời cầu chúc (hoặc tiên đoán). Đáng sợ hãi có nghĩa là khủng khiếp.

Saṅghabhedakakathā niṭṭhitā.

Câu chuyện về việc phá hòa hợp Tăng chấm dứt.

Upālipañhākathā

Câu chuyện về những câu hỏi của Upāli

351.Ekato upāli ekoti dhammavādipakkhe eko. Ekato dveti adhammavādipakkhe dve. Catuttho anussāvetīti saṅghaṃ bhindissāmīti adhammavādicatuttho hutvā anussāveti; anunayanto sāveti ‘‘na tumhākaṃyeva narakabhayaṃ atthi, amhākampi atthi, na amhākaṃ avīcimaggo pihito, na mayaṃ akusalā na bhāyāma. Yadi hi ayaṃ adhammo avinayo asatthusāsanaṃ vā bhaveyya, na mayaṃ gaṇheyyāmā’’tiādinā nayena ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti evaṃ aṭṭhārasa bhedakaravatthūni bodhetīti attho. Salākaṃ gāhetīti evaṃ anussāvetvā pana ‘‘idaṃ gaṇhatha, idaṃ rocethā’’ti vadanto salākaṃ gāheti.
351. Này Upāli, một bên là một vị có nghĩa là một vị ở phe nói đúng Pháp. Một bên là hai vị có nghĩa là hai vị ở phe nói phi Pháp. Người thứ tư tuyên đọc có nghĩa là người thứ tư bên phe nói phi Pháp tuyên đọc với ý định ‘ta sẽ phá hòa hợp Tăng;’ tuyên đọc trong khi thuyết phục rằng ‘không chỉ quý vị mới có nỗi sợ địa ngục, chúng tôi cũng có; con đường đến địa ngục A-tỳ không đóng kín đối với chúng tôi; không phải chúng tôi không sợ điều bất thiện. Nếu đây là phi Pháp, phi Luật, hoặc không phải lời dạy của Bậc Đạo Sư, thì chúng tôi đã không chấp nhận’ theo cách như vậy, ý nghĩa là làm cho hiểu rõ mười tám nguyên nhân gây chia rẽ theo kiểu ‘phi Pháp là Pháp.’ Làm cho nhận thẻ phiếu có nghĩa là sau khi tuyên đọc như vậy, lại nói rằng ‘hãy nhận lấy điều này, hãy ưa thích điều này’ mà làm cho nhận thẻ phiếu.

Ekato upāli dve hontītiādīsupi eseva nayo. Evaṃ kho upāli saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo cāti evaṃ hoti; na pana ettāvatā saṅgho bhinno hoti.
Này Upāli, một bên là hai vị v.v… cũng theo cách này. Như vậy, này Upāli, vừa có sự rạn nứt Tăng, vừa có sự phá hòa hợp Tăng có nghĩa là như vậy; chứ không phải chỉ bấy nhiêu là Tăng đã bị chia rẽ.

Bhikkhu kho upāli pakatatto samānasaṃvāsako samānasīmāyaṃ ṭhito saṅghaṃ bhindatīti ettha siyā evaṃ ‘‘devadatto kathaṃ pakatatto’’ti. Kathaṃ tāva na pakatatto, rañño ghātāpitattā ruhiruppādassa ca katattāti? Tattha vadāma – āṇattiyā tāva viraddhattā rañño ghātāpanaṃ natthi. ‘‘Tena hi tvaṃ, kumāra, pitaraṃ hantvā rājā hohi, ahaṃ bhagavantaṃ hantvā buddho bhavissāmī’’ti evañhi tassa āṇatti. Kumāro pana rājā hutvā pacchā pitaraṃ māresi; evaṃ tāva āṇattiyā viraddhattā rañño ghātāpanaṃ natthi. Ruhiruppāde pana katamatteyeva ruhiruppādapaccayā bhagavatā abhabbatā na vuttā, na ca sakkā bhagavato vacanaṃ vināyeva tassa abhabbatā āropetuṃ.
Này Upāli, vị Tỳ khưu có trạng thái bình thường, cùng sống chung, đứng trong cùng giới phận, mới phá hòa hợp Tăng ở đây, có thể có câu hỏi rằng ‘làm sao Đề-bà-đạt-đa lại có trạng thái bình thường?’ Trước hết, làm sao lại không phải là trạng thái bình thường, vì đã xúi giục giết vua và đã làm chảy máu (Phật)? Về điều đó, chúng tôi nói – Trước tiên, việc xúi giục giết vua không thành công do mệnh lệnh bị sai lệch. Vì mệnh lệnh của ông ấy là như vầy: ‘Này thái tử, ngươi hãy giết cha mà làm vua, ta sẽ giết Thế Tôn mà thành Phật.’ Nhưng thái tử sau khi làm vua rồi mới giết cha; như vậy, trước tiên do mệnh lệnh bị sai lệch nên việc xúi giục giết vua không thành. Còn về việc làm chảy máu (Phật), chỉ vì lý do làm chảy máu mà Đức Thế Tôn chưa tuyên bố ông ấy là người bất năng (không thể chứng đắc), và cũng không thể gán cho ông ấy là người bất năng nếu không có lời nói của Đức Thế Tôn.

‘‘Ruhiruppādako, bhikkhave, anupasampanno na upasampādetabbo, upasampanno nāsetabbo’’ti –
‘‘Này các Tỳ khưu, người làm chảy máu (Như Lai), nếu chưa thọ Cụ túc giới thì không được cho thọ, nếu đã thọ Cụ túc giới thì phải bị trục xuất’’ –

Idaṃ pana bhagavatā saṅghabhedato pacchā vuttaṃ, tasmā pakatatteneva tena saṅgho bhinnoti.
Điều này được Đức Thế Tôn nói sau khi (Đề-bà-đạt-đa) phá hòa hợp Tăng, do đó, Tăng bị chia rẽ bởi ông ấy khi vẫn còn trong trạng thái bình thường.

Adhammaṃ dhammoti dīpentītiādīsu aṭṭhārasasu bhedakaravatthūsu suttantapariyāyena tāva dasa kusalakammapathā dhammo, dasa akusalakammapathā adhammo. Tathā cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti sattatiṃsa bodhipakkhiyadhammā dhammo nāma; tayo satipaṭṭhānā , tayo sammappadhānā, tayo iddhipādā, cha indriyāni, cha balāni, aṭṭha bojjhaṅgā, navaṅgiko maggoti ca cattāro upādānā, pañca nīvaraṇā, satta anusayā, aṭṭha micchattāti ca ayaṃ adhammo.
Họ trình bày phi Pháp là Pháp v.v… trong mười tám nguyên nhân gây chia rẽ, theo cách trình bày của Kinh Tạng, trước hết mười con đường nghiệp lành là Pháp, mười con đường nghiệp dữ là phi Pháp. Tương tự, bốn nền tảng chánh niệm, bốn nỗ lực chân chánh, bốn nền tảng thần thông, năm căn, năm lực, bảy yếu tố giác ngộ, Thánh đạo tám ngành, tức ba mươi bảy pháp trợ phần giác ngộ này được gọi là Pháp; còn (việc trình bày chỉ có) ba nền tảng chánh niệm, ba nỗ lực chân chánh, ba nền tảng thần thông, (hoặc) sáu căn, sáu lực, tám yếu tố giác ngộ, đạo chín ngành, và bốn chấp thủ, năm màn che, bảy khuynh hướng ngấm ngầm, tám tà hạnh này là phi Pháp.

Tattha yaṃkiñci ekaṃ adhammakoṭṭhāsaṃ gahetvā ‘‘imaṃ adhammaṃ dhammoti karissāma; evaṃ amhākaṃ ācariyakulaṃ nissāya niyyānikaṃ bhavissati, mayañca loke pākaṭā bhavissāmā’’ti taṃ adhammaṃ ‘‘dhammo aya’’nti kathayantā adhammaṃ dhammoti dīpenti nāma. Tatheva dhammakoṭṭhāsesu ca ekaṃ gahetvā ayaṃ adhammoti kathentā dhammaṃ adhammoti dīpenti nāma. Vinayapariyāyena pana bhūtena vatthunā codetvā sāretvā yathāpaṭiññāya kātabbaṃ kammaṃ dhammo nāma, abhūtena vatthunā acodetvā asāretvā apaṭiññāya kātabbaṃ kammaṃ adhammo nāma.
Trong đó, sau khi lấy một phần nào đó thuộc phi Pháp rồi nói rằng ‘chúng ta sẽ biến phi Pháp này thành Pháp; như vậy, dựa vào trường phái của thầy chúng ta, sẽ có sự giải thoát, và chúng ta sẽ nổi danh trong đời,’ họ trình bày phi Pháp đó là ‘đây là Pháp,’ thì được gọi là trình bày phi Pháp là Pháp. Tương tự, sau khi lấy một phần nào đó thuộc Pháp rồi nói rằng ‘đây là phi Pháp,’ thì được gọi là trình bày Pháp là phi Pháp. Còn theo cách trình bày của Luật Tạng, việc hành sự (yết-ma) được thực hiện sau khi khiển trách, nhắc nhở về sự việc có thật, theo đúng lời thú nhận, thì được gọi là Pháp; việc hành sự được thực hiện không có sự việc có thật, không khiển trách, không nhắc nhở, không có lời thú nhận, thì được gọi là phi Pháp.

Suttantapariyāyena rāgavinayo dosavinayo mohavinayo saṃvaro pahānaṃ paṭisaṅkhāti ayaṃ vinayo nāma, rāgādīnaṃ avinayo asaṃvaro appahānaṃ appaṭisaṅkhāti ayaṃ avinayo nāma. Vinayapariyāyena vatthusampatti ñattisampatti anussāvanasampatti sīmāsampatti parisāsampattīti ayaṃ vinayo nāma, vatthuvipatti…pe… parisāvipattīti ayaṃ avinayo nāma.
Theo cách trình bày của Kinh Tạng, sự điều phục tham, sự điều phục sân, sự điều phục si, sự thu thúc, sự đoạn trừ, sự quán xét, đây được gọi là Luật; sự không điều phục tham v.v…, sự không thu thúc, sự không đoạn trừ, sự không quán xét, đây được gọi là phi Luật. Theo cách trình bày của Luật Tạng, sự hoàn hảo về sự việc, sự hoàn hảo về lời tác bạch, sự hoàn hảo về lời tuyên cáo, sự hoàn hảo về giới phận, sự hoàn hảo về hội chúng, đây được gọi là Luật; sự không hoàn hảo về sự việc… cho đến… sự không hoàn hảo về hội chúng, đây được gọi là phi Luật.

Suttantapariyāyena cattāro satipaṭṭhānā… aṭṭhaṅgiko maggoti idaṃ bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena ; tayo satipaṭṭhānā, tayo sammappadhānā, tayo iddhipādā, cha indriyāni, cha balāni, aṭṭha bojjhaṅgā, navaṅgiko maggoti idaṃ abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena. Vinayapariyāyena cattāro pārājikā, terasa saṅghādisesā, dve aniyatā, tiṃsa nissaggiyā pācittiyāti idaṃ bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena; tayo pārājikā, cuddasa saṅghādisesā, tayo aniyatā, ekattiṃsa nissaggiyā pācittiyāti idaṃ abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena.
Theo cách trình bày của Kinh Tạng, bốn niệm xứ… Thánh đạo tám ngành, điều này đã được Như Lai nói ra, trình bày; còn ba niệm xứ, ba chánh cần, ba thần túc, sáu căn, sáu lực, tám giác chi, đạo chín ngành, điều này không được Như Lai nói ra, không được trình bày. Theo cách trình bày của Luật Tạng, bốn tội bất cộng trụ, mười ba tội Tăng Tàn, hai tội bất định, ba mươi tội Ưng Xả Đối Trị, điều này đã được Như Lai nói ra, trình bày; còn ba tội bất cộng trụ, mười bốn tội Tăng Tàn, ba tội bất định, ba mươi mốt tội Ưng Xả Đối Trị, điều này không được Như Lai nói ra, không được trình bày.

Suttantapariyāyena devasikaṃ phalasamāpattisamāpajjanaṃ, mahākaruṇāsamāpattisamāpajjanaṃ, buddhacakkhunā lokavolokanaṃ, aṭṭhuppattivasena suttantadesanā, jātakakathāti idaṃ āciṇṇaṃ; na devasikaṃ phalasamāpattisamāpajjanaṃ…pe… na jātakakathāti idaṃ anāciṇṇaṃ. Vinayapariyāyena nimantitassa vassāvāsaṃ vasitvā apaloketvā cāriyapakkamanaṃ, pavāretvā cāriyapakkamanaṃ, āgantukehi saddhiṃ paṭhamaṃ paṭisanthārakaraṇanti idaṃ āciṇṇaṃ; tasseva āciṇṇassa akaraṇaṃ anāciṇṇaṃ nāma.
Theo cách trình bày của Kinh Tạng, việc hằng ngày nhập Thánh quả định, nhập đại bi định, quán xét thế gian bằng Phật nhãn, thuyết giảng kinh tùy theo sự việc phát sinh, kể chuyện tiền thân, đây là điều thường làm (của Như Lai); việc không hằng ngày nhập Thánh quả định… cho đến… không kể chuyện tiền thân, đây là điều không thường làm. Theo cách trình bày của Luật Tạng, sau khi đã an cư mùa mưa ở nơi được thỉnh mời, việc ra đi sau khi thông báo, việc ra đi sau khi làm lễ Tự tứ, việc tiếp đón trước tiên đối với các vị khách Tăng mới đến, đây là điều thường làm (theo Luật); việc không làm những điều thường làm đó được gọi là điều không thường làm.

Suttantapariyāyena cattāro satipaṭṭhānā…pe… aṭṭhaṅgiko maggoti idaṃ paññattaṃ nāma; tayo satipaṭṭhānā…pe… navaṅgiko maggoti idaṃ apaññattaṃ nāma. Vinayapariyāyena cattāro pārājikā…pe… tiṃsa nissaggiyā pācittiyāti idaṃ paññattaṃ nāma; tayo pārājikā…pe… ekattiṃsa nissaggiyā pācittiyāti idaṃ apaññattaṃ nāma.
Theo cách trình bày của Kinh Tạng, bốn niệm xứ… cho đến… Thánh đạo tám ngành, đây được gọi là điều đã được chế định; ba niệm xứ… cho đến… đạo chín ngành, đây được gọi là điều không được chế định. Theo cách trình bày của Luật Tạng, bốn tội bất cộng trụ… cho đến… ba mươi tội Ưng Xả Đối Trị, đây được gọi là điều đã được chế định; ba tội bất cộng trụ… cho đến… ba mươi mốt tội Ưng Xả Đối Trị, đây được gọi là điều không được chế định.

‘‘Anāpatti ajānantassa, atheyyacittassa, na maraṇādhippāyassa, anullapanādhippāyassa, na mocanādhippāyassā’’ti tattha tattha vuttā anāpatti anāpatti nāma. ‘‘Jānantassa, theyyacittassā’’tiādinā nayena vuttā āpatti āpatti nāma. Pañcāpattikkhandhā lahukāpatti nāma, dve āpattikkhandhā garukāpatti nāma. Cha āpattikkhandhā sāvasesāpatti nāma, eko pārājikāpattikkhandho anavasesāpatti nāma. Dve āpattikkhandhā duṭṭhullāpatti nāma, pañcāpattikkhandhā aduṭṭhullāpatti nāma.
‘Không phạm tội đối với người không biết, người không có tâm trộm cắp, người không có ý định giết, người không có ý định khoe khoang, người không có ý định phóng thích (tinh)’ – những trường hợp không phạm tội được nói đến ở chỗ này chỗ kia được gọi là không phạm tội. Những trường hợp phạm tội được nói theo cách ‘đối với người biết, người có tâm trộm cắp’ v.v… được gọi là phạm tội. Năm nhóm tội được gọi là tội nhẹ; hai nhóm tội được gọi là tội nặng. Sáu nhóm tội được gọi là tội còn lại cơ hội sửa chữa; một nhóm tội Bất Cộng Trụ được gọi là tội không còn lại cơ hội sửa chữa. Hai nhóm tội được gọi là tội trọng yếu; năm nhóm tội được gọi là tội không trọng yếu.

Purimanayeneva panettha vuttappakāraṃ dhammaṃ ‘‘adhammo aya’’nti kathayantā ‘‘dhammaṃ adhammo’’ti dīpenti nāma. Avinayaṃ ‘‘vinayo aya’’nti…pe… aduṭṭhullāpattiṃ ‘‘duṭṭhullāpatti aya’’nti kathayantā ‘‘aduṭṭhullāpattiṃ duṭṭhullāpattī’’ti dīpenti nāma. Evaṃ ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti vā…pe… ‘‘aduṭṭhullāpattiṃ duṭṭhullāpattī’’ti vā dīpetvā pakkhaṃ labhitvā catunnaṃ saṅghakammānaṃ aññataraṃ saṅghakammaṃ ekasīmāyaṃ visuṃ karontehi saṅgho bhinno nāma hoti. Tena vuttaṃ – ‘‘te imehi aṭṭhārasahi vatthūhi apakassantī’’tiādi.
Chính theo cách đã trình bày trước, những người nói về Pháp được trình bày ở đây rằng ‘đây là phi Pháp’ thì được gọi là trình bày ‘Pháp là phi Pháp’. Những người nói về phi Luật rằng ‘đây là Luật’… cho đến… những người nói về tội không trọng yếu rằng ‘đây là tội trọng yếu’ thì được gọi là trình bày ‘tội không trọng yếu là tội trọng yếu’. Như vậy, sau khi trình bày ‘phi Pháp là Pháp’ hoặc… cho đến… ‘tội không trọng yếu là tội trọng yếu’, rồi có được phe nhóm, và thực hiện riêng rẽ một trong bốn loại Tăng sự trong cùng một giới phận, thì Tăng được gọi là đã bị chia rẽ. Do đó đã nói rằng – ‘họ dùng mười tám nguyên nhân này để lôi kéo đi’ v.v…

Tattha apakassantīti parisaṃ ākaḍḍhanti, vijaṭenti, ekamantaṃ ussārenti ca. Avapakāsantīti ati viya pakāsenti yathā visaṃsaṭṭhāva honti, evaṃ karonti. Āveninti visuṃ. Ettāvatā kho upāli saṅgho bhinno hotīti evaṃ aṭṭhārasasu bhedakaravatthūsu yaṃkiñci ekampi vatthuṃ dīpetvā tena tena kāraṇena ‘‘imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’’ti saññāpetvā salākaṃ gāhāpetvā visuṃ saṅghakamme kate saṅgho bhinno hoti. Parivāre pana ‘‘pañcahi upāli ākārehi saṅgho bhijjatī’’tiādi vuttaṃ, tassa iminā idha vuttena saṅghabhedalakkhaṇena atthato nānākaraṇaṃ natthi. Taṃ panassa nānākaraṇābhāvaṃ tattheva pakāsayissāma. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
Trong đó, họ lôi kéo đi có nghĩa là họ kéo hội chúng đi, làm cho rối loạn, và xúi giục đến một nơi riêng biệt. Họ tách riêng ra có nghĩa là họ làm cho tách bạch hẳn ra, họ làm sao cho thành ra hoàn toàn riêng rẽ. Riêng biệt có nghĩa là tách riêng. Chỉ bấy nhiêu thôi, này Upāli, là Tăng bị chia rẽ có nghĩa là như vậy, trong mười tám nguyên nhân gây chia rẽ, sau khi trình bày dù chỉ một nguyên nhân nào đó, rồi vì lý do đó đó mà làm cho hiểu rằng ‘hãy nhận lấy điều này, hãy ưa thích điều này,’ rồi làm cho nhận thẻ phiếu, và khi Tăng sự được thực hiện riêng rẽ, thì Tăng bị chia rẽ. Còn trong tập Parivāra thì có nói rằng ‘này Upāli, Tăng bị chia rẽ bởi năm cách’ v.v…, về mặt ý nghĩa thì điều đó không có gì khác biệt với đặc điểm phá hòa hợp Tăng được nói ở đây. Nhưng chúng tôi sẽ làm rõ sự không khác biệt đó ngay tại chỗ ấy (trong phần chú giải Parivāra). Phần còn lại ở mọi nơi đều đã rõ ràng.

Upālipañhākathā niṭṭhitā.

Câu chuyện về những câu hỏi của Upāli chấm dứt.

Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về Chương Phá Hòa Hợp Tăng chấm dứt.