Phụ Chú Giải Tạng Luật – Ngọn Đèn Soi Sáng Ý Nghĩa Cốt Lõi III – Phẩm Về Các Vấn Đề Nhỏ Nhặt
5. Khuddakavatthukkhandhakaṃ
5. Chương Các Vấn Đề Nhỏ Nhặt
Khuddakavatthukathāvaṇṇanā
Chú Giải Về Lời Nói Trong Các Vấn Đề Nhỏ Nhặt
243. Khuddakavatthukkhandhake aṭṭhapadākārenāti aṭṭhapadaphalakākārena, jūtaphalakasadisanti vuttaṃ hoti. Mallakamūlasaṇṭhānenāti kheḷamallakamūlasaṇṭhānena.
243. Trong chương Các Vấn Đề Nhỏ Nhặt, với hình dạng tám ô vuông có nghĩa là với hình dạng của tấm bảng có tám ô vuông; được nói là tương tự như bàn cờ. Với hình dạng giống như đáy của cái bát có nghĩa là với hình dạng giống như đáy của cái ống nhổ.
245.Muttolambakādīnanti ādi-saddena kuṇḍalādiṃ saṅgaṇhāti. Palambakasuttanti yaññopacitākārena olambakasuttaṃ.
245.Của các vật trang sức như chuỗi ngọc trai v.v…: Bằng từ v.v…, nên thu gồm cả các loại bông tai. Sợi dây đeo lòng thòng: Sợi chỉ buông thõng theo kiểu dây tế lễ.
246.Cikkalenāti silesena.
246.Bằng chất dính: Bằng keo.
248.Sādhugītanti aniccatādipaṭisaṃyuttagītaṃ.
248.Bài hát hay: Bài hát có liên quan đến tính vô thường v.v…
249.Caturassena vattenāti paripuṇṇena uccāraṇavattena. Taraṅgavattādīnaṃ uccāraṇavidhānāni naṭṭhappayogāni. Bāhiralominti bhāvanapuṃsakaniddeso, yathā tassa uṇṇapāvārassa bahiddhā lomāni dissanti, tathā dhārentassa dukkaṭanti vuttaṃ hoti.
249.Bằng cách đọc tụng trọn vẹn: Bằng cách phát âm đầy đủ. Các phương pháp phát âm như cách đọc lượn sóng là những cách trình diễn của diễn viên. Lông ở bên ngoài: Đây là sự chỉ định của danh từ trung tính về trạng thái, được nói rằng vị Tỳ-khưu mang y theo cách mà lông của tấm choàng len đó được nhìn thấy ở bên ngoài thì bị Tác Ác.
251.Imāni cattāri ahirājakulānīti (a. ni. aṭṭha. 2.4.67) idaṃ daṭṭhavise sandhāya vuttaṃ. Ye hi keci daṭṭhavisā, sabbe te imesaṃ catunnaṃ ahirājakulānaṃ abbhantaragatāva honti. Attaguttiyāti attano guttatthāya. Attarakkhāyāti attano rakkhaṇatthāya. Attaparittaṃkātunti attano parittāṇatthāya attaparittaṃ nāma kātuṃ anujānāmīti attho.
251.Bốn dòng dõi vua rắn này: (a. ni. aṭṭha. 2.4.67) Điều này được nói liên quan đến nọc độc của loài rắn cắn. Bất kỳ loài rắn cắn nào có nọc độc, tất cả chúng đều thuộc về một trong bốn dòng dõi vua rắn này. Vì sự bảo vệ bản thân: Vì mục đích bảo vệ bản thân. Vì sự che chở bản thân: Vì mục đích che chở bản thân. Để thực hiện bài kinh hộ trì cho bản thân: có nghĩa là Ta cho phép thực hiện bài kinh hộ trì cho bản thân vì mục đích hộ trì cho chính mình.
Idāni yathā taṃ parittaṃ kātabbaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘evañca pana bhikkhave’’tiādimāha. Tattha (jā. aṭṭha. 2.2.105) virūpakkhehīti virūpakkhanāgakulehi. Sesesupi eseva nayo. Sahayoge cetaṃ karaṇavacanaṃ, etehi saha mayhaṃ mittabhāvoti vuttaṃ hoti apādakehīti apādakasattehi. Sesesupi eseva nayo. Sabbe sattāti ito pubbe ettakena ṭhānena odissakamettaṃ kathetvā idāni anodissakamettaṃ kathetuṃ idamāraddhaṃ. Tattha sattā pāṇā bhūtāti sabbānetāni puggalavevacanāneva. Bhadrāni passantūti bhadrāni ārammaṇāni passantu. Mā kañci pāpamāgamāti kañci sattaṃ pāpakaṃ lāmakaṃ mā āgacchatu.
Bây giờ, để chỉ ra cách thức thực hiện bài kinh hộ trì ấy, Ngài đã nói “này các Tỳ-khưu, và như thế này…” v.v… Ở đây (jā. aṭṭha. 2.2.105), với các vị Virūpakkha có nghĩa là với dòng dõi rắn Virūpakkha. Cách thức này cũng áp dụng cho các trường hợp còn lại. Đây là cách dùng công cụ cách trong ý nghĩa kết hợp, được nói rằng “mong rằng tình bằng hữu của tôi được có cùng với những vị này.” Với các loài không chân có nghĩa là với các chúng sinh không có chân. Cách thức này cũng áp dụng cho các trường hợp còn lại. Tất cả chúng sinh: Sau khi đã nói về tâm từ có đối tượng bằng chừng ấy đoạn ở trước, bây giờ để nói về tâm từ không có đối tượng, Ngài đã bắt đầu câu này. Ở đây, chúng sinh, sinh vật, loài hữu tình: tất cả những từ này đều là từ đồng nghĩa chỉ về cá nhân. Mong rằng họ thấy được những điều tốt lành: Mong rằng họ thấy được những đối tượng tốt lành. Mong rằng không có điều ác nào đến với ai: Mong rằng điều xấu xa, thấp hèn không đến với bất kỳ chúng sinh nào.
Appamāṇo buddhoti ettha buddhoti buddhaguṇā veditabbā, te hi appamāṇā nāma. Sesadvayesupi eseva nayo, pamāṇavantānīti guṇappamāṇena yuttāni. Uṇṇanābhīti lomasanābhiko makkaṭako. Sarabūti gharagoḷikā. Katā me rakkhā kataṃ me parittanti mayā ettakassa janassa rakkhā ca parittāṇañca kataṃ. Paṭikkamantu bhūtānīti sabbepi me kataparittāṇā sattā apagacchantu, mā maṃ viheṭhayiṃsūti attho. Sohanti yassa mama etehi sabbehipi mettaṃ, so ahaṃ bhagavato namo karomi, vipassīādīnañca sattannaṃ sammāsambuddhānaṃ namo karomīti sambandho.
Đức Phật là vô lượng: ở đây, Phật nên được hiểu là các đức tính của Đức Phật, vì chúng được gọi là vô lượng. Cách thức này cũng áp dụng cho hai trường hợp còn lại. Có giới hạn: có giới hạn về đức tính. Con nhện: con nhện có lông ở bụng. Thằn lằn: thằn lằn nhà. Sự bảo vệ đã được tôi thực hiện, sự hộ trì đã được tôi thực hiện: Sự bảo vệ và sự hộ trì cho chừng ấy người đã được tôi thực hiện. Mong các loài hữu tình hãy lui ra: có nghĩa là tất cả các chúng sinh đã được tôi hộ trì hãy lui đi, mong rằng chúng đừng làm hại tôi. Vị ấy là tôi: Tôi, người có lòng từ với tất cả những chúng sinh này, tôi xin đảnh lễ Đức Thế Tôn, và tôi xin đảnh lễ bảy vị Chánh Đẳng Giác là Vipassī v.v…, đây là sự liên kết.
Aññamhi chetabbamhīti rāgānusayaṃ sandhāya vadati. Tādisaṃ vā dukkhanti muṭṭhiādīhi dukkhaṃ uppādentassa.
Trong đối tượng khác cần được cắt đứt: nói về tùy miên tham. Nỗi khổ tương tự: đối với người gây ra đau khổ bằng nắm đấm v.v…
252.Jālāni parikkhipāpetvāti parissayamocanatthañceva pamādena gaḷitānaṃ ābharaṇādīnaṃ rakkhaṇatthañca jālāni karaṇḍakākārena parikkhipāpetvā. Candanagaṇṭhi āgantvā jāle laggāti eko kira rattacandanarukkho gaṅgāya uparitīre jāto gaṅgodakena dhotamūlo patitvā tattha tattha pāsāṇesu sambhijjamāno vippakiri. Tato ekā ghaṭappamāṇā ghaṭikā pāsāṇesu ghaṃsiyamānā udakaūmīhi pothiyamānā maṭṭhā hutvā anupubbena vuyhamānā sevālapariyonaddhā āgantvā tasmiṃ jāle laggi. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Lekhanti likhitagahitaṃ cuṇṇaṃ. Uḍḍitvāti veḷuparamparāya uddhaṃ pāpetvā, uṭṭhāpetvāti vuttaṃ hoti. Oharatūti iddhiyā otāretvā gaṇhatu.
252.Cho giăng lưới xung quanh: cho giăng lưới theo hình dạng cái giỏ để ngăn ngừa nguy hiểm và để bảo vệ các đồ trang sức v.v… bị rơi rớt do sơ suất. Một khúc gỗ chiên đàn trôi đến và mắc vào lưới: được biết, một cây chiên đàn đỏ mọc ở bờ trên sông Gaṅgā, rễ bị nước sông Gaṅgā làm xói mòn, đã ngã xuống và bị vỡ ra ở những tảng đá khác nhau rồi trôi đi. Từ đó, một khúc gỗ có kích thước bằng cái bình, do cọ xát vào các tảng đá và bị sóng nước xô đập, đã trở nên nhẵn nhụi, dần dần trôi dạt, bị rong rêu bao phủ, đến và mắc vào tấm lưới ấy. Điều này được nói liên quan đến sự việc đó. Vẽ: Bột được lấy bằng cách viết. Nâng lên: đưa lên cao bằng một loạt tre, được nói là nâng lên. Hãy nhận lấy: Hãy dùng thần thông hạ xuống và nhận lấy.
Pūraṇakassapādayo cha satthāro. Tattha (dī. ni. aṭṭha. 1.151-152; ma. ni. aṭṭha. 1.312) pūraṇoti tassa satthupaṭiññassa nāmaṃ. Kassapoti gottaṃ. So kira aññatarassa kulassa ekūnadāsasataṃ pūrayamāno jāto. Tenassa ‘‘pūraṇo’’ti nāmaṃ akaṃsu. Maṅgaladāsattā cassa kataṃ ‘‘dukkaṭa’’nti vattā natthi, akataṃ vā ‘‘na kata’’nti . So ‘‘kimahaṃ ettha vasāmī’’ti palāyi. Athassa corā vatthāni acchindiṃsu. So paṇṇena vā tiṇena vā paṭicchādetumpi ajānanto jātarūpeneva ekaṃ gāmaṃ pāvisi. Manussā taṃ disvā ‘‘ayaṃ samaṇo arahā appiccho, natthi iminā sadiso’’ti pūvabhattādīni gahetvā upasaṅkamanti. So ‘‘mayhaṃ sāṭakaṃ anivatthabhāvena idaṃ uppanna’’nti tato paṭṭhāya sāṭakaṃ labhitvāpi na nivāsesi, tadeva pabbajjaṃ aggahesi. Tassa santike aññepi aññepīti pañcasatā manussā pabbajiṃsu. Evamayaṃ gaṇācariyo hutvā ‘‘satthā’’ti loke pākaṭo ahosi.
Pūraṇa Kassapa v.v… là sáu vị đạo sư. Ở đây (dī. ni. aṭṭha. 1.151-152; ma. ni. aṭṭha. 1.312), Pūraṇa là tên của vị tự nhận là đạo sư. Kassapa là họ. Được biết, vị này sinh ra khi đang làm tròn số một trăm lẻ chín người hầu của một gia đình nào đó. Do đó, người ta đặt tên cho ông là “Pūraṇa.” Và do là một người hầu tốt, không có ai nói rằng “việc làm là Tác Ác,” hoặc việc không làm là “không làm.” Vị ấy đã bỏ trốn với ý nghĩ “tại sao ta lại sống ở đây?” Sau đó, bọn cướp đã giật lấy y phục của ông. Vị ấy không biết che thân bằng lá cây hay cỏ, nên đã đi vào một ngôi làng trong tình trạng lõa thể. Người ta thấy vậy, nghĩ rằng “vị sa-môn này là một vị A-la-hán, sống thiểu dục, không ai bằng vị này,” rồi lấy bánh, cơm v.v… đến gần. Vị ấy nghĩ rằng “điều này phát sinh do ta không mặc y,” từ đó về sau, dù nhận được y, ông cũng không mặc, và đã chấp nhận việc xuất gia như vậy. Tại chỗ của vị ấy, nhiều người khác nữa, tổng cộng năm trăm người, đã xuất gia. Như vậy, vị này trở thành một vị trưởng nhóm và nổi tiếng trong đời với danh hiệu “đạo sư.”
Makkhalīti tassa nāmaṃ. Gosālāya jātattā gosāloti dutiyanāmaṃ. Taṃ kira sakaddamāya bhūmiyā telaghaṭaṃ gahetvā gacchantaṃ ‘‘tāta mā khalī’’ti sāmiko āha. So pamādena khalitvā patitvā sāmikassa bhayena palāyituṃ āraddho. Sāmiko upadhāvitvā sāṭakakaṇṇe aggahesi, so sāṭakaṃ chaḍḍetvā acelako hutvā palāyi. Sesaṃ pūraṇasadisameva.
Makkhali là tên của ông. Do sinh ra trong chuồng bò nên Gosāla là tên thứ hai. Được biết, khi ông đang mang một bình dầu đi trên nền đất lầy lội, người chủ đã nói “này con, đừng vấp ngã.” Do sơ suất, ông vấp ngã và té xuống, vì sợ chủ nên đã bắt đầu bỏ chạy. Người chủ chạy theo và nắm lấy mép y. Ông ta bỏ lại y, trở thành người lõa thể và bỏ chạy. Phần còn lại tương tự như Pūraṇa.
Ajitoti tassa nāmaṃ. Kesakambalaṃ dhāretīti kesakambalo. Iti nāmadvayaṃ saṃsanditvā ‘‘ajito kesakambalo’’ti vuccati. Tattha kesakambalo nāma manussānaṃ kesehi katakambalo. Tato paṭikiṭṭhataraṃ vatthaṃ nāma natthi. Yathāha ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, yāni kānici tantāvutānaṃ vatthānaṃ, kesakambalo tesaṃ paṭikiṭṭho akkhāyati. Kesakambalo, bhikkhave, sīte sīto uṇhe uṇho dubbaṇṇo duggandho dukkhasamphasso’’ti (a. ni. 3.138).
Ajita là tên của ông. Do mặc áo choàng bằng tóc nên là Kesakambala. Kết hợp hai tên này lại, người ta gọi ông là “Ajita Kesakambala.” Ở đây, áo choàng bằng tóc là loại áo choàng được làm từ tóc người. Không có loại y phục nào tệ hơn thế. Như đã nói: “này các Tỳ-khưu, trong số tất cả các loại y phục được dệt bằng sợi, áo choàng bằng tóc được cho là tệ nhất. Này các Tỳ-khưu, áo choàng bằng tóc lạnh vào mùa lạnh, nóng vào mùa nóng, xấu xí, hôi hám, khó chịu khi tiếp xúc” (a. ni. 3.138).
Pakudhoti tassa nāmaṃ. Kaccāyanoti gottaṃ. Iti nāmagottaṃ saṃsanditvā ‘‘pakudho kaccāyano’’ti vuccati. Sītūdakapaṭikkhittako esa, vaccaṃ katvāpi udakakiccaṃ na karoti, uṇhodakaṃ vā kañjiyaṃ vā labhitvā karoti, nadiṃ vā maggodakaṃ vā atikkamma ‘‘sīlaṃ me bhinna’’nti vālikathūpaṃ katvā sīlaṃ adhiṭṭhāya gacchati. Evarūpanissirikaladdhiko esa.
Pakudha là tên của ông. Kaccāyano là họ. Kết hợp tên và họ lại, người ta gọi ông là “Pakudha Kaccāyano.” Vị này là người từ chối nước lạnh, sau khi đi vệ sinh cũng không làm việc liên quan đến nước, chỉ khi nhận được nước nóng hoặc cháo loãng mới làm, hoặc khi đi qua sông hay vũng nước trên đường, ông nghĩ rằng “giới của ta đã bị phá vỡ,” rồi làm một ụ cát, phát nguyện giữ giới và đi tiếp. Vị này là người có tín ngưỡng vô ích như vậy.
Sañcayoti tassa nāmaṃ. Belaṭṭhassa putto belaṭṭhaputto. ‘‘Amhākaṃ gaṇṭhanakileso palibundhanakileso natthi, kilesagaṇṭhirahitā maya’’nti evaṃvāditāya laddhanāmavasena nigaṇṭho. Nāṭassa puttoti nāṭaputto.
Sañcaya là tên của ông. Là con trai của Belaṭṭha nên là Belaṭṭhaputto. Nigaṇṭho là do có tên gọi phát sinh từ chủ trương rằng “chúng ta không có phiền não trói buộc, phiền não ràng buộc, chúng ta là những người không có phiền não trói buộc.” Là con trai của Nāṭa nên là Nāṭaputto.
Piṇḍolabhāradvājoti (udā. aṭṭha. 36) piṇḍaṃ ulamāno pariyesamāno pabbajitoti piṇḍolo. So kira parijiṇṇabhogo brāhmaṇo hutvā mahantaṃ bhikkhusaṅghassa lābhasakkāraṃ disvā piṇḍatthāya nikkhamitvā pabbajito. So mahantaṃ kapallapattaṃ ‘‘patta’’nti gahetvā carati, kapallapūraṃ yāguṃ pivati, bhattaṃ bhuñjati, pūvakhajjakañca khādati. Athassa mahagghasabhāvaṃ satthu ārocayiṃsu. Satthā tassa pattatthavikaṃ nānujāni. Thero heṭṭhāmañce pattaṃ nikujjitvā ṭhapeti. So ṭhapentopi ghaṃsentova paṇāmetvā ṭhapeti, gaṇhantopi ghaṃsentova ākaḍḍhitvā gaṇhāti. Taṃ gacchante gacchante kāle ghaṃsanena parikkhīṇaṃ nāḷikodanamattasseva gaṇhanakaṃ jātaṃ. Tato satthu ārocesuṃ. Athassa satthā pattatthavikaṃ anujāni. Thero aparena samayena indriyabhāvanaṃ bhāvento aggaphale arahatte patiṭṭhāsi. Iti so pubbe savisesaṃ piṇḍatthāya ulatīti piṇḍolo. Gottena pana bhāradvājoti ubhayaṃ ekato katvā ‘‘piṇḍolabhāradvājo’’ti vuccati.
Piṇḍolabhāradvājo: (udā. aṭṭha. 36) đã xuất gia trong khi đang tìm kiếm vật thực khất thực một cách vất vả nên là Piṇḍolo. Được biết, vị này là một vị bà-la-môn đã già yếu, thấy được lợi lộc và sự tôn kính lớn lao của Tăng đoàn, nên đã xuất gia để đi khất thực. Vị này mang một cái bát lớn bằng đất sét và gọi là “bát” đi khất thực, uống đầy bát cháo, ăn cơm, và ăn cả bánh ngọt. Sau đó, người ta đã báo cho Đức Phật về việc ông ăn nhiều. Đức Phật đã không cho phép ông dùng túi đựng bát. Vị trưởng lão úp bát xuống dưới giường và để đó. Khi để, ông cũng để một cách cọ xát và nghiêng xuống, khi lấy, ông cũng kéo ra một cách cọ xát. Thời gian trôi qua, do sự cọ xát, cái bát bị mòn đi, chỉ còn đựng được khoảng một nāḷikā cơm. Sau đó, người ta đã báo cho Đức Phật. Lúc ấy, Đức Phật đã cho phép ông dùng túi đựng bát. Vị trưởng lão sau một thời gian, tu tập các năng lực, đã chứng đắc quả vị cao nhất là A-la-hán. Như vậy, vị ấy trước đây đã vất vả tìm kiếm vật thực một cách đặc biệt nên là Piṇḍolo. Còn họ là Bhāradvājo, kết hợp cả hai lại, người ta gọi ông là “Piṇḍolabhāradvājo.”
‘‘Atha kho āyasmā piṇḍolabhāradvājo…pe… etadavocā’’ti kasmā evamāhaṃsu? So kira (dha. pa. aṭṭha. 2.180 devorohaṇavatthu) seṭṭhi neva sammādiṭṭhi, na micchādiṭṭhi, majjhattadhātuko. So cintesi ‘‘mayhaṃ gehe candanaṃ bahu, kiṃ nu kho iminā karissāmī’’ti. Athassa etadahosi ‘‘imasmiṃ loke ‘mayaṃ arahanto, mayaṃ arahanto’ti vattāro bahū, ahaṃ ekaṃ arahantampi na jānāmi, gehe bhamaṃ yojetvā pattaṃ likhāpetvā sikkāya ṭhapetvā veḷuparamparāya saṭṭhihatthamatte ākāse olambāpetvā ‘sace arahā atthi, ākāsenāgantvā gaṇhātū’ti vakkhāmi. Yo taṃ gahessati, tassa saputtadāro saraṇaṃ gamissāmī’’ti. So cintitaniyāmeneva pattaṃ likhāpetvā veḷuparamparāya ussāpetvā ‘‘yo imasmiṃ loke arahā, so ākāsena āgantvā imaṃ pattaṃ gaṇhātū’’ti āha.
“Khi ấy, trưởng lão Piṇḍolabhāradvājo… Tỳ-khưu… đã nói điều này,” tại sao lại nói như vậy? Được biết, vị ấy (dha. pa. aṭṭha. 2.180 devorohaṇavatthu) là một vị trưởng giả không phải chánh kiến, cũng không phải tà kiến, có tâm tính trung lập. Vị ấy suy nghĩ “nhà ta có nhiều gỗ chiên đàn, ta nên làm gì với nó đây?” Sau đó, vị ấy nảy ra ý nghĩ “trong thế gian này, có nhiều người nói ‘chúng tôi là A-la-hán, chúng tôi là A-la-hán,’ nhưng ta không biết một vị A-la-hán nào, ta sẽ cho tiện một cái bát bằng gỗ chiên đàn, đặt vào trong một cái giỏ, treo lên không trung ở độ cao sáu mươi hắt tay bằng một loạt tre, và sẽ nói ‘nếu có vị A-la-hán, hãy bay lên không trung và lấy nó.’ Ai lấy được nó, ta cùng vợ con sẽ quy y vị ấy.” Vị ấy đã suy nghĩ và cho tiện một cái bát, treo lên bằng một loạt tre, và nói “ai là A-la-hán trong thế gian này, hãy bay lên không trung và lấy cái bát này.”
Tadā cha satthāro ‘‘amhākaṃ esa anucchaviko, amhākameva naṃ dehī’’ti vadiṃsu. So ‘‘ākāsenāgantvā gaṇhathā’’ti āha. Chaṭṭhe divase nigaṇṭho nāṭaputto antevāsike pesesi ‘‘gacchatha seṭṭhiṃ evaṃ vadetha ‘amhākaṃ ācariyasseva anucchaviko, mā appamattakassa kāraṇā ākāsena āgamanaṃ kari, dehi kira te patta’nti’’. Te gantvā seṭṭhiṃ tathā vadiṃsu. Seṭṭhi ‘‘ākāsenāgantvā gaṇhituṃ samatthova gaṇhātū’’ti āha. Nāṭaputto sayaṃ gantukāmo hutvā antevāsikānaṃ saññaṃ adāsi ‘‘ahaṃ ekaṃ hatthañca pādañca ukkhipitvā uppatitukāmo viya bhavissāmi, tumhe maṃ ‘ācariya kiṃ karotha, dārumayapattassa kāraṇā paṭicchannaṃ arahattaguṇaṃ mahājanassa mā dassayitthā’ti vatvā maṃ hatthesu ca pādesu ca gahetvā ākaḍḍhantā bhūmiyaṃ pāteyyāthā’’ti. So tattha gantvā seṭṭhiṃ āha ‘‘mahāseṭṭhi ayaṃ patto aññesaṃ nānucchaviko, mā te appamattakassa kāraṇā mama ākāse uppatanaṃ rucci, dehi me patta’’nti. Bhante, ākāsena uppatitvāva gaṇhathāti. Tato nāṭaputto ‘‘tena hi apetha apethā’’ti antevāsike apanetvā ‘‘ākāse uppatissāmī’’ti ekaṃ hatthañca pādañca ukkhipi. Atha naṃ antevāsikā ‘‘ācariya, kiṃ nāmetaṃ karotha, chavassa dārumayapattassa kāraṇā paṭicchannaguṇena tumhehi mahājanassa dassitena ko attho’’ti taṃ hatthapādesu gahetvā ākaḍḍhitvā bhūmiyaṃ pātesuṃ. So seṭṭhiṃ āha ‘‘mahāseṭṭhi, ime me uppatituṃ na denti, dehi me patta’’nti. Uppatitvāva gaṇhatha bhanteti. Evaṃ titthiyā cha divasāni vāyamitvāpi pattaṃ na labhiṃsuyeva.
Lúc đó, sáu vị đạo sư đã nói “cái bát đó phù hợp với chúng tôi, hãy đưa nó cho chúng tôi.” Vị ấy nói “hãy bay lên không trung và lấy nó.” Vào ngày thứ sáu, Nigaṇṭho Nāṭaputto đã sai các đệ tử đi và nói với vị trưởng giả rằng “hãy nói với vị trưởng giả rằng ‘cái bát đó chỉ phù hợp với thầy của chúng tôi, đừng vì một lý do nhỏ nhặt mà bắt thầy phải bay lên không trung, hãy đưa cái bát cho thầy.’” Họ đến và nói với vị trưởng giả như vậy. Vị trưởng giả nói “chỉ người nào có khả năng bay lên không trung và lấy được thì hãy lấy.” Nāṭaputto muốn tự mình đi, đã ra hiệu cho các đệ tử “ta sẽ nhấc một tay và một chân lên như thể muốn bay lên, các ngươi hãy nói với ta ‘thưa thầy, thầy làm gì vậy, đừng vì một cái bát bằng gỗ mà hiển lộ đức tính A-la-hán đã được che giấu cho đại chúng thấy,’ rồi nắm lấy tay chân ta, kéo xuống và vật ngã xuống đất.” Vị ấy đến đó và nói với vị trưởng giả “này đại trưởng giả, cái bát này không phù hợp với những người khác, mong rằng ngài không muốn ta bay lên không trung vì một lý do nhỏ nhặt, hãy đưa cái bát cho ta.” Thưa ngài, hãy bay lên và lấy nó. Sau đó, Nāṭaputto nói “vậy thì hãy tránh ra, hãy tránh ra,” và đuổi các đệ tử đi, rồi nhấc một tay và một chân lên như thể “ta sẽ bay lên không trung.” Lúc ấy, các đệ tử nói “thưa thầy, thầy làm gì thế này, có ích gì khi thầy, người có đức tính đã được che giấu, lại hiển lộ cho đại chúng thấy chỉ vì một cái bát gỗ tầm thường,” rồi nắm lấy tay chân ông, kéo xuống và vật ngã xuống đất. Vị ấy nói với vị trưởng giả “này đại trưởng giả, những người này không cho ta bay lên, hãy đưa cái bát cho ta.” Hãy bay lên và lấy nó, thưa ngài. Như vậy, các vị ngoại đạo đã cố gắng trong sáu ngày mà vẫn không lấy được cái bát.
Atha sattame divase āyasmato ca moggallānassa āyasmato ca piṇḍolabhāradvājassa ‘‘rājagahe piṇḍāya carissāmā’’ti gantvā ekasmiṃ piṭṭhipāsāṇe ṭhatvā cīvaraṃ pārupanakāle dhuttakā kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘hambho pubbe cha satthāro ‘mayaṃ arahantāmhā’ti vicariṃsu, rājagahaseṭṭhino pana ajja sattamo divaso pattaṃ ussāpetvā ṭhapayato ‘sace arahā atthi, ākāsenāgantvā gaṇhātū’ti vadantassa, ekopi ‘ahaṃ arahā’ti ākāse uppatanto natthi, ajja no loke arahantānaṃ natthibhāvo ñāto’’ti. Taṃ kathaṃ sutvā āyasmā mahāmoggallāno āyasmantaṃ piṇḍolabhāradvājaṃ āha ‘‘sutaṃ te, āvuso bhāradvāja, imesaṃ vacanaṃ, ime buddhasāsanaṃ pariggaṇhantā viya vadanti, tvañca mahiddhiko mahānubhāvo, gacchetaṃ pattaṃ ākāsena gantvā gaṇhāhī’’ti. ‘‘Āvuso moggallāna, tvaṃ ‘iddhimantānaṃ aggo’ti pākaṭo, tvaṃ etaṃ gaṇha, tayi pana aggaṇhante ahaṃ gaṇhissāmī’’ti āha. Atha āyasmā mahāmoggallāno ‘‘gaṇhāvuso’’ti āha. Iti te lokassa arahantehi asuññabhāvadassanatthaṃ evamāhaṃsu.
Vào ngày thứ bảy, trưởng lão Moggallāna và trưởng lão Piṇḍolabhāradvāja, khi đi vào thành Rājagaha để khất thực, và đang đứng trên một tảng đá phẳng để đắp y, các kẻ du đãng đã bắt đầu câu chuyện “hỡi các bạn, trước đây sáu vị đạo sư đã đi khắp nơi và nói ‘chúng tôi là A-la-hán,’ nhưng hôm nay đã là ngày thứ bảy kể từ khi vị trưởng giả thành Rājagaha treo cái bát lên và nói ‘nếu có A-la-hán, hãy bay lên không trung và lấy nó,’ mà không có ai nói ‘ta là A-la-hán’ và bay lên không trung, hôm nay chúng ta đã biết rằng trong thế gian này không có A-la-hán.” Nghe câu chuyện đó, trưởng lão Mahāmoggallāna đã nói với trưởng lão Piṇḍolabhāradvāja “này hiền giả Bhāradvāja, hiền giả có nghe lời nói của họ không, họ nói như thể đang hủy báng Phật giáo, và hiền giả là người có đại thần thông, đại uy lực, hãy đi đến đó và bay lên không trung lấy cái bát ấy.” “Này hiền giả Moggallāna, hiền giả nổi tiếng là ‘bậc nhất về thần thông,’ hiền giả hãy lấy nó, nếu hiền giả không lấy thì tôi sẽ lấy.” Sau đó, trưởng lão Mahāmoggallāna nói “hãy lấy đi, hiền giả.” Như vậy, các ngài đã nói như thế để cho thế gian thấy rằng thế gian không thiếu vắng các vị A-la-hán.
Tikkhattuṃ rājagahaṃ anupariyāyīti tikkhattuṃ rājagahaṃ anugantvā paribbhami. ‘‘Sattakkhattu’’ntipi vadanti. Thero kira abhiññāpādakaṃ jhānaṃ samāpajjitvā uṭṭhāya tigāvutaṃ piṭṭhipāsāṇaṃ antantena paricchindanto tūlapicu viya ākāse uṭṭhāpetvā rājagahanagarassa upari sattakkhattuṃ anupariyāyi. So tigāvutappamāṇassa nagarassa apidhānaṃ viya paññāyi. Nagaravāsino ‘‘pāsāṇo no avattharitvā gaṇhātī’’ti bhītā suppādīni matthake katvā tattha tattha nilīyiṃsu. Sattame vāre thero piṭṭhipāsāṇaṃ bhinditvā attānaṃ dasseti. Mahājano theraṃ disvā ‘‘bhante piṇḍolabhāradvāja, tava pāsāṇaṃ gāḷhaṃ katvā gaṇha, mā no sabbe nāsayī’’ti āha. Thero pāsāṇaṃ pādantena khipitvā vissajjesi. So gantvā yathāṭhāneyeva patiṭṭhāsi. Thero seṭṭhissa gehamatthake aṭṭhāsi. Taṃ disvā seṭṭhi urena nipajjitvā ‘‘otara sāmī’’ti vatvā ākāsato otiṇṇaṃ theraṃ nisīdāpetvā pattaṃ gahetvā catumadhurapuṇṇaṃ katvā therassa adāsi. Thero pattaṃ gahetvā vihārābhimukho pāyāsi. Athassa ye araññagatā pāṭihāriyaṃ nāddasaṃsu, te sannipatitvā ‘‘bhante, amhākampi pāṭihāriyaṃ dassehī’’ti theraṃ anubandhiṃsu. So tesaṃ tesaṃ pāṭihāriyaṃ dassento vihāraṃ agamāsi. Satthā taṃ anubandhitvā unnādentassa mahājanassa saddaṃ sutvā ‘‘ānanda, kasseso saddo’’ti pucchi. Tena vuttaṃ ‘‘assosi kho bhagavā…pe… kiṃ nu kho so, ānanda, uccāsaddo mahāsaddo’’ti.
Đã đi vòng quanh thành Rājagaha ba lần: đã đi theo và đi vòng quanh thành Rājagaha ba lần. Người ta cũng nói là “bảy lần.” Được biết, vị trưởng lão đã nhập thiền định là nền tảng của các loại thắng trí, sau khi xuất thiền, ngài đã dùng đầu ngón chân út nhấc tảng đá phẳng rộng ba gāvuta lên không trung như một miếng bông gòn, và đi vòng quanh thành Rājagaha bảy lần. Tảng đá ấy trông như một cái nắp đậy cho thành phố rộng ba gāvuta. Dân chúng trong thành sợ hãi “tảng đá sẽ đè lên chúng ta,” họ đội sàng lên đầu và trốn ở những nơi khác nhau. Lần thứ bảy, vị trưởng lão phá vỡ tảng đá và hiện thân ra. Đại chúng thấy vị trưởng lão, đã nói “thưa ngài Piṇḍolabhāradvāja, hãy giữ chặt tảng đá của ngài, đừng làm hại tất cả chúng tôi.” Vị trưởng lão dùng đầu ngón chân đá tảng đá đi và thả nó ra. Nó bay đi và rơi trở lại đúng vị trí cũ. Vị trưởng lão đứng trên mái nhà của vị trưởng giả. Thấy vậy, vị trưởng giả đã nằm sấp xuống và nói “xin ngài hãy xuống,” và đã mời vị trưởng lão đã từ không trung xuống ngồi, lấy cái bát, đổ đầy bốn loại mật ngọt và dâng cho vị trưởng lão. Vị trưởng lão cầm lấy bát và đi về hướng tu viện. Sau đó, những người đi vào rừng và không thấy được phép lạ, đã tụ tập lại và đi theo vị trưởng lão, nói “thưa ngài, xin hãy cho chúng tôi xem phép lạ.” Ngài đã cho họ xem phép lạ và đi đến tu viện. Đức Phật nghe tiếng ồn ào của đại chúng đang đi theo và hò reo, đã hỏi “Ānanda, đó là tiếng gì vậy?” Do đó, có câu nói “Đức Thế Tôn đã nghe… Tỳ-khưu… Ānanda, đó là tiếng ồn gì, tiếng động lớn gì vậy?”
Vikubbaniddhiyā pāṭihāriyaṃ paṭikkhittanti ettha vikubbaniddhi nāma ‘‘so pakativaṇṇaṃ vijahitvā kumārakavaṇṇaṃ vā dasseti nāgavaṇṇaṃ vā, vividhampi senābyūhaṃ dassetī’’ti (paṭi. ma. 3.13) evamāgatā pakativaṇṇavijahanavikāravasena pavattā iddhi. Adhiṭṭhāniddhi pana ‘‘pakatiyā eko bahukaṃ āvajjati sataṃ vā sahassaṃ vā satasahassaṃ vā, āvajjitvā ñāṇena adhiṭṭhāti ‘bahuko homī’’’ti (paṭi. ma. 3.10 dasaiddhiniddesa) evaṃ vibhajitvā dassitā adhiṭṭhānavasena nipphannā iddhi.
Phép lạ bằng thần thông biến hóa đã bị cấm: ở đây, thần thông biến hóa là loại thần thông được thực hiện bằng cách thay đổi hình dạng tự nhiên, như được nói “vị ấy từ bỏ hình dạng tự nhiên và hiển thị hình dạng của một cậu bé hoặc hình dạng của một con rồng, và hiển thị các loại đội hình quân đội khác nhau” (paṭi. ma. 3.13), đây là loại thần thông được thực hiện bằng cách biến hóa, từ bỏ hình dạng tự nhiên. Còn thần thông quyết định là loại thần thông được thực hiện bằng sự quyết định, như được giải thích “một người tự nhiên có thể nghĩ đến nhiều người, một trăm, một nghìn, hay một trăm nghìn, sau khi nghĩ, người ấy quyết định bằng trí tuệ rằng ‘tôi sẽ trở thành nhiều người’” (paṭi. ma. 3.10 dasaiddhiniddesa).
253-254.Na acchupiyantīti na suphassitāni honti. Rūpakākiṇṇānīti itthirūpādīhi ākiṇṇāni. Bhūmiādhāraketi valayādhārake. Dāruādhārakadaṇḍādhārakesūti ekadārunā kataādhārake bahūhi daṇḍakehi kataādhārake vāti attho, tīhi daṇḍehi kato pana na vaṭṭati. Bhūmiyaṃ pana nikkujjitvā ekameva ṭhapetabbanti ettha dve ṭhapentena upari ṭhapitapattaṃ ekena passena bhūmiyaṃ phusāpetvā ṭhapetuṃ vaṭṭatīti vadanti. Ālindakamiḍḍhikādīnanti pamukhamiḍḍhikānaṃ. Parivattitvā tattheva patiṭṭhātīti ettha ‘‘parivattitvā tatiyavāre tattheva miḍḍhiyā patiṭṭhātī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Paribhaṇḍaṃ nāma gehassa bahi kuṭṭapādassa thirabhāvatthaṃ katā tanukamiḍḍhikā vuccati. Tanukamiḍḍhikāyāti khuddakamiḍḍhikāya. Miḍḍhantepi ādhārake ṭhapetuṃ vaṭṭati. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ādhāraka’’nti hi vacanato miḍḍhādīsu yattha katthaci ādhārakaṃ ṭhapetvā tattha pattaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati ādhārake ṭhapanokāsassa aniyamitattāti vadanti. ‘‘Pattamāḷo nāma vaṭṭetvā pattānaṃ agamanatthaṃ vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā iṭṭhakādīhi parikkhipitvā kato’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
253-254.Không được tiếp xúc tốt: không được chạm vào một cách dễ chịu. Đầy dẫy hình ảnh: đầy dẫy hình ảnh của phụ nữ v.v… Trên giá đỡ bằng đất: trên giá đỡ có hình vòng. Trên các giá đỡ bằng gỗ, giá đỡ bằng các thanh gỗ: có nghĩa là trên giá đỡ được làm bằng một miếng gỗ hoặc trên giá đỡ được làm bằng nhiều thanh gỗ, nhưng giá đỡ được làm bằng ba thanh gỗ thì không được phép. Nhưng phải úp xuống đất và chỉ được đặt một cái: ở đây, người ta nói rằng người đặt hai cái bát, thì cái bát được đặt ở trên phải được đặt sao cho một bên của nó chạm vào đất. Của các lan can ở hiên nhà v.v…: của các lan can ở mặt tiền. Sau khi quay vòng, nó lại đứng yên ở đó: ở đây, trong các sách chú giải có nói rằng “sau khi quay vòng ba lần, nó lại đứng yên ở lan can.” Đồ phụ tùng được gọi là lan can nhỏ được làm bên ngoài nhà, dưới chân tường để cho vững chắc. Trên lan can nhỏ: trên lan can nhỏ. Cũng được phép đặt trên lan can. Người ta nói rằng, do có câu “Ta cho phép, này các Tỳ-khưu, dùng giá đỡ,” nên được phép đặt giá đỡ ở bất cứ đâu trên lan can v.v… rồi đặt bát lên đó, vì không có quy định về nơi đặt giá đỡ. “Chỗ để bát được gọi là nơi được làm bằng cách xây gạch v.v… theo hình tròn hoặc hình vuông để bát không lăn đi,” được nói trong các sách chú giải.
255.Ghaṭikanti upari yojitaṃ aggaḷaṃ. Tāvakālikaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭatīti sakideva gahetvā tena āmisaṃ paribhuñjitvā chaḍḍetuṃ vaṭṭatīti adhippāyo. Ghaṭikaṭāheti bhājanakapāle. Abhuṃ meti ettha bhavatīti bhū, vaḍḍhi. Na bhūti abhū, avaḍḍhi. Bhayavasena pana sā itthī ‘‘abhu’’nti āha, vināso mayhanti attho. Chavasīsassa pattanti chavasīsamayaṃ pattaṃ. Pakativikārasambandhe cetaṃ sāmivacanaṃ, abhedepi vā bhedūpacārenāyaṃ vohāro ‘‘silāputtakassa sarīra’’ntiādīsu viya.
255.Then cài: Then cài được gắn ở phía trên. Được phép sử dụng tạm thời: ý muốn nói rằng được phép lấy một lần duy nhất, dùng nó để ăn vật thực rồi vứt đi. Trong mảnh vỡ của bát: trong mảnh vỡ của đồ đựng. Là sự bất hạnh của tôi: ở đây, bhū có nghĩa là sự phát triển, sự tăng trưởng. Không phải bhū là abhū, sự không tăng trưởng. Tuy nhiên, do sợ hãi, người phụ nữ ấy đã nói “abhu,” có nghĩa là sự hủy hoại của tôi. Cái bát của đầu lâu người chết: cái bát làm bằng đầu lâu người chết. Đây là cách dùng sở hữu cách trong mối quan hệ giữa vật nguyên thủy và vật biến đổi, hoặc đây là cách nói dùng sự phân biệt trong trường hợp không có sự phân biệt, giống như trong các trường hợp “thân của tượng đá” v.v…
Cabbetvāti khāditvā. Ekaṃ udakagaṇḍusaṃ gahetvāti vāmahattheneva pattaṃ ukkhipitvā mukhena gaṇḍusaṃ gahetvā. Ucchiṭṭhahatthenāti sāmisena hatthena. Ettāvatāti ekagaṇḍusagahaṇamattena. Luñcitvāti tato maṃsaṃ uddharitvā. Etesu sabbesu paṇṇattiṃ jānātu vā mā vā, āpattiyeva.
Sau khi nhai: sau khi ăn. Lấy một ngụm nước: nhấc bát lên bằng tay trái và lấy một ngụm bằng miệng. Bằng tay dính thức ăn: bằng tay có dính vật thực. Bằng chừng ấy: chỉ bằng việc lấy một ngụm. Sau khi gỡ ra: sau khi lấy thịt ra khỏi đó. Trong tất cả các trường hợp này, dù biết hay không biết điều học, đều phạm tội.
256.Kiṇṇacuṇṇenāti surākiṇṇacuṇṇena. ‘‘Anuvātaṃ paribhaṇḍanti kilañjādīsu karontī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Bidalakanti duguṇakaraṇasaṅkhātassa kiriyāvisesassa adhivacanaṃ. Kassa duguṇakaraṇaṃ? Yena kilañjādinā mahantaṃ kathinaṃ atthataṃ, tassa. Tañhi daṇḍakathinappamāṇena pariyante saṃharitvā duguṇaṃ kātabbaṃ. Paṭiggahanti aṅgulikañcukaṃ.
256.Bằng bột men: bằng bột men rượu. Trong các sách chú giải có nói rằng: “Người ta làm đồ dùng phụ ở cuối chiều gió trên các tấm lót bằng lau sậy v.v…” Sự gấp đôi: là tên gọi của một hành động đặc biệt được gọi là làm cho gấp đôi. Gấp đôi cái gì? Cái mà tấm lót bằng lau sậy v.v… lớn được trải ra. Cái đó cần được thu lại ở các cạnh theo kích thước của tấm lót bằng gỗ cứng và làm cho gấp đôi. Bao tay: bao ngón tay.
257-259.Pāti nāma paṭiggahaṇasaṇṭhānena kato bhājanaviseso. Na sammatīti nappahoti.
257-259.Pāti là một loại đồ đựng đặc biệt được làm theo hình dạng của một vật để nhận. Không đủ: không đủ sức.
260-262.Nīcavatthukaṃ cinitunti bahikuṭṭassa samantato nīcavatthukaṃ katvā cinituṃ. Arahaṭaghaṭiyantaṃ nāma sakaṭacakkasaṇṭhānaṃ are are ghaṭikāni bandhitvā ekena dvīhi vā paribbhamiyamānaṃ yantaṃ.
260-262.Xây nền thấp: xây một nền thấp xung quanh bức tường bên ngoài. Máy guồng nước là một loại máy có hình dạng giống bánh xe bò, các gàu được buộc vào từng nan hoa và được quay bởi một hoặc hai người.
263.Āviddhapakkhapāsakanti kaṇṇikamaṇḍalassa samantā ṭhapitapakkhapāsakaṃ. Maṇḍaleti kaṇṇikamaṇḍale. Pakkhapāsake ṭhapetvāti samantā pakkhapāsakaphalakāni ṭhapetvā.
263.Rường phụ có lỗ mộng: rường phụ được đặt xung quanh vòng tròn của nóc nhà. Trong vòng tròn: trong vòng tròn của nóc nhà. Sau khi đặt các rường phụ: sau khi đặt các tấm ván của rường phụ xung quanh.
264. ‘‘Namatakaṃ santhatasadisa’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Cammakhaṇḍaparihārena paribhuñjitabbanti anadhiṭṭhahitvā paribhuñjitabbaṃ. Ettheva paviṭṭhānīti maḷorikāya eva antogadhāni. Pubbe pattasaṅgopanatthaṃ ādhārako anuññāto, idāni bhuñjanatthaṃ.
264. Trong các sách chú giải có nói rằng: “Tấm nỉ tương tự như tấm trải.” Nên được sử dụng bằng cách thay đổi miếng da: nên được sử dụng mà không cần chú nguyện. Đã được bao gồm trong đây: đã được bao gồm trong cái maḷorikā. Trước đây, giá đỡ đã được cho phép để cất giữ bát, bây giờ là để ăn uống.
265.Nikkujjitabboti tena dinnassa deyyadhammassa appaṭiggahaṇatthaṃ pattanikkujjanakammavācāya nikkujjitabbo, na adhomukhaṭhapanena. Tenevāha ‘‘evañca pana, bhikkhave, nikkujjitabbo’’tiādi. Alābhāyāti catunnaṃ paccayānaṃ alābhatthāya. Anatthāyāti upaddavāya avaḍḍhiyā.
265.Nên được úp xuống: nên được úp xuống bằng lời nói của Tăng sự úp bát để không nhận phẩm vật do người đó dâng cúng, chứ không phải bằng cách đặt úp mặt xuống. Do đó, Ngài đã nói “và này các Tỳ-khưu, nên được úp xuống như thế này” v.v… Vì sự không có lợi lộc: vì sự không có được bốn món vật dụng. Vì sự bất lợi: vì sự tai hại, sự không tăng trưởng.
266.Pasādessāmāti āyācissāma. Etadavocāti ‘‘appatirūpaṃ mayā kataṃ, bhagavā pana mahantepi aguṇe acintetvā mayhaṃ accayaṃ paṭiggaṇhissatī’’ti maññamāno etaṃ ‘‘accayo maṃ bhante’’tiādivacanaṃ avoca . Tattha ñāyapaṭipattiṃ aticca eti pavattatīti accayo, aparādho. Maṃ accagamāti maṃ atikkamma abhibhavitvā pavatto. Purisena madditvā abhibhavitvā pavattitopi hi aparādho atthato purisaṃ aticca abhibhavitvā pavatto nāma hoti. Paṭiggaṇhātūti khamatu. Āyatiṃ saṃvarāyāti anāgate saṃvaraṇatthāya puna evarūpassa aparādhassa dosassa khalitassa akaraṇatthāya. Tagghāti ekaṃsena. Yathādhammaṃ paṭikarosīti yathā dhammo ṭhito, tatheva karosi, khamāpesīti vuttaṃ hoti. Taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāmāti taṃ tava aparādhaṃ mayaṃ khamāma. Vuḍḍhi hesā, āvuso vaḍḍha, ariyassa vinayeti esā, āvuso vaḍḍha, ariyassa vinaye buddhassa bhagavato sāsane vuḍḍhi nāma. Katamā? Accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaritvā āyatiṃ saṃvarāpajjanā. Desanaṃ pana puggalādhiṭṭhānaṃ karonto ‘‘yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatī’’ti āha.
266.Chúng tôi sẽ xin sám hối: chúng tôi sẽ cầu xin. Đã nói điều này: nghĩ rằng “việc làm của tôi là không thích hợp, nhưng Đức Thế Tôn sẽ không nghĩ đến những lỗi lầm lớn lao mà sẽ chấp nhận sự hối lỗi của tôi,” nên đã nói lời này “bạch ngài, lỗi lầm của con” v.v… Ở đây, vượt qua và diễn tiến ngoài sự thực hành đúng đắn là lỗi lầm, là sự vi phạm. Đã vượt qua con: đã vượt qua, lấn át và diễn tiến nơi con. Vì sự vi phạm, dù bị người khác chà đạp và lấn át, về mặt ý nghĩa cũng được gọi là đã vượt qua và lấn át người đó. Xin hãy nhận lấy: xin hãy tha thứ. Để thu thúc trong tương lai: để thu thúc trong tương lai, để không tái phạm lỗi lầm, khuyết điểm, sự vấp ngã tương tự như vậy nữa. Chắc chắn là vậy: một cách chắc chắn. Thầy đã hành xử đúng theo Chánh Pháp: thầy đã hành xử đúng như Chánh Pháp đã quy định, được nói là đã xin tha thứ. Chúng tôi nhận lấy điều đó của thầy: chúng tôi tha thứ cho lỗi lầm đó của thầy. Này hiền giả Vaḍḍha, đây là sự tăng trưởng trong kỷ luật của bậc Thánh: này hiền giả Vaḍḍha, đây được gọi là sự tăng trưởng trong kỷ luật của bậc Thánh, trong giáo pháp của Đức Phật Thế Tôn. Sự tăng trưởng nào? Đó là thấy lỗi là lỗi, hành xử đúng theo Chánh Pháp, và thực hành sự thu thúc trong tương lai. Tuy nhiên, khi thuyết giảng với sự quy chiếu đến cá nhân, Ngài đã nói “người nào thấy lỗi là lỗi, hành xử đúng theo Chánh Pháp, thực hành sự thu thúc trong tương lai.”
268. Bodhirājakumāravatthumhi (ma. ni. aṭṭha. 2.324 ādayo) kokanadoti kokanadaṃ vuccati padumaṃ, so ca maṅgalapāsādo olokanapadumaṃ dassetvā kato, tasmā ‘‘kokanado’’ti saṅkhaṃ labhi. Yāva pacchimasopānakaḷevarāti ettha pacchimasopānakaḷevaranti paṭhamasopānaphalakaṃ vuttaṃ tassa sabbapacchā dussena santhatattā. Uparimasopānaphalakato paṭṭhāya hi sopānaṃ santhataṃ. Addasā khoti olokanatthaṃyeva dvārakoṭṭhake ṭhito addasa.
268. Trong câu chuyện về hoàng tử Bodhi (ma. ni. aṭṭha. 2.324 trở đi), Kokanada: Kokanada được gọi là hoa sen, và tòa lâu đài tốt lành đó được xây dựng để trông giống như một đóa sen đang quan sát, do đó nó có tên là “Kokanada.” Cho đến bậc thềm cuối cùng: ở đây, bậc thềm cuối cùng được nói là tấm ván của bậc thềm đầu tiên, vì nó được trải bằng vải sau cùng. Vì cầu thang được trải từ tấm ván của bậc thềm trên cùng trở xuống. Đã thấy: đã thấy khi đang đứng ở cổng vòm chỉ để quan sát.
Bhagavā tuṇhī ahosīti ‘‘kissa nu kho atthāya rājakumārena ayaṃ mahāsakkāro kato’’ti āvajjento puttapatthanāya katabhāvaṃ aññāsi. So hi rājaputto aputtako. Sutañcānena ahosi ‘‘buddhānaṃ kira adhikāraṃ katvā manasā icchitaṃ labhantī’’ti. So ‘‘sacāhaṃ puttaṃ labhissāmi, sammāsambuddho imaṃ celapaṭikaṃ akkamissati. No ce labhissāmi, na akkamissatī’’ti patthanaṃ katvā santharāpesi. Atha bhagavā ‘‘nibbattissati nu kho etassa putto’’ti āvajjetvā ‘‘na nibbattissatī’’ti addasa. Pubbe kira so ekasmiṃ dīpe vasamāno samānacchandena sakuṇapotake khādi. Sacassa mātugāmo puññavā bhaveyya, puttaṃ labheyya. Ubhohi pana samānacchandehi hutvā pāpakammaṃ kataṃ, tenassa putto na nibbattissatīti aññāsi. Dusse pana akkante ‘‘buddhānaṃ adhikāraṃ katvā patthitaṃ labhantīti loke anussavo, mayā ca mahāadhikāro kato, na ca puttaṃ labhāmi, tucchaṃ idaṃ vacana’’nti micchāgahaṇaṃ gaṇheyya. Titthiyāpi ‘‘natthi samaṇānaṃ akattabbaṃ nāma, celapaṭikaṃ maddantā āhiṇḍantī’’ti ujjhāyeyyuṃ. Etarahi ca akkamantesu bahū bhikkhū paracittaviduno, te bhabbataṃ jānitvā akkamissanti, abhabbataṃ jānitvā na akkamissanti. Anāgate pana upanissayo mando bhavissati, anāgataṃ na jānissanti, tesu akkamantesu sace patthitaṃ ijjhissati, iccetaṃ kusalaṃ. No ce ijjhissati, ‘‘pubbe bhikkhusaṅghassa adhikāraṃ katvā icchiticchitaṃ labhanti, idāni na labhanti, teyeva maññe bhikkhū paṭipattipūrakā ahesuṃ, ime pana paṭipattiṃ pūretuṃ na sakkontī’’ti manussā vippaṭisārino bhavissantīti imehi tīhi kāraṇehi bhagavā akkamituṃ anicchanto tuṇhī ahosi. Pacchimaṃ janataṃ tathāgato anukampatīti idaṃ pana thero vuttesu kāraṇesu tatiyaṃ kāraṇaṃ sandhāyāha. Maṅgalaṃ icchantīti maṅgalikā.
Đức Thế Tôn đã im lặng: khi quán xét “hoàng tử đã thực hiện sự cúng dường trọng thể này vì mục đích gì,” Ngài đã biết rằng việc đó được thực hiện với sự mong cầu có con trai. Vị hoàng tử đó không có con. Và ông đã nghe rằng “những người đã làm công đức đối với các Đức Phật, họ sẽ nhận được những gì họ mong muốn trong tâm.” Ông đã phát nguyện và cho trải tấm vải rằng “nếu ta có được con trai, Đức Chánh Đẳng Giác sẽ bước lên tấm vải này. Nếu ta không có được, Ngài sẽ không bước lên.” Sau đó, Đức Thế Tôn đã quán xét “liệu con trai của người này có được sinh ra không” và đã thấy rằng “sẽ không được sinh ra.” Được biết, trước đây, khi sống trên một hòn đảo, ông đã ăn những con chim non với sự đồng thuận (với vợ). Nếu người vợ của ông có phước, ông đã có thể có con. Nhưng cả hai đã cùng nhau làm điều ác, do đó Ngài biết rằng con trai của ông sẽ không được sinh ra. Hơn nữa, nếu Ngài bước lên tấm vải, ông ta có thể có tà kiến rằng “có lời đồn trong thế gian rằng những người làm công đức đối với các Đức Phật sẽ nhận được những gì họ mong muốn, và ta đã làm công đức lớn lao, nhưng lại không có con, lời nói này thật vô ích.” Các người theo ngoại đạo cũng có thể chỉ trích rằng “không có việc gì mà các sa-môn không làm, họ đi lang thang và giẫm đạp lên các tấm vải.” Và hiện tại, trong số những người không bước lên, có nhiều Tỳ-khưu biết được tâm của người khác, họ sẽ biết được khả năng và sẽ bước lên, biết được sự không có khả năng và sẽ không bước lên. Nhưng trong tương lai, duyên hỗ trợ sẽ yếu kém, họ sẽ không biết được tương lai, trong số những người đó, nếu họ bước lên mà điều mong muốn được thành tựu, thì đó là điều tốt. Nếu không thành tựu, người ta sẽ hối hận rằng “trước đây, những người làm công đức đối với Tăng đoàn đã nhận được những gì họ mong muốn, bây giờ lại không nhận được, có lẽ chỉ có những Tỳ-khưu đó là những người hoàn thành sự thực hành, còn những người này không thể hoàn thành sự thực hành,” vì ba lý do này, Đức Thế Tôn không muốn bước lên và đã im lặng. Đức Như Lai thương xót thế hệ sau: điều này được vị trưởng lão nói liên quan đến lý do thứ ba trong số các lý do đã được nêu. Những người mong muốn điều tốt lành là những người tin vào điềm lành.
269.Bījaninti caturassabījaniṃ. Tālavaṇṭanti tālapattādīhi kataṃ maṇḍalikabījaniṃ.
269.Quạt: quạt hình vuông. Quạt lá cọ: quạt hình tròn được làm bằng lá cọ v.v…
270-275.‘‘Ekapaṇṇacchattaṃ nāma tālapatta’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Kammasatenāti ettha sata-saddo anekapariyāyo, anekena kammenāti attho, mahatā ussāhenāti vuttaṃ hoti. Rudhīti khuddakavaṇaṃ.
270-275.Trong các sách chú giải có nói rằng: “Chiếc dù một lá là lá cọ.” Bằng trăm việc làm: ở đây, từ trăm có nhiều nghĩa, có nghĩa là bằng nhiều việc làm, được nói là với sự nỗ lực lớn. Vết thương nhỏ: vết thương nhỏ.
278. ‘‘Akāyabandhanena sañcicca asañcicca vā gāmappavesane āpatti. Saritaṭṭhānato bandhitvā pavisitabbaṃ nivattitabbaṃ vā’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Murajavaṭṭisaṇṭhānaṃ veṭhetvā katanti bahū rajjuke ekato katvā nānāvaṇṇehi suttehi veṭhetvā murajavaṭṭisadisaṃ kataṃ. Teneva dutiyapārājikavaṇṇanāyaṃ (pārā. aṭṭha. 1.85 pāḷimuttakavinicchaya) vuttaṃ ‘‘bahū rajjuke ekato katvā ekena nirantaraṃ veṭhetvā kataṃ bahurajjukanti na vattabbaṃ, taṃ vaṭṭatī’’ti. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva. Muddikakāyabandhanaṃ nāma caturassaṃ akatvā sajjitaṃ. Pāmaṅgadasā caturassā. Mudiṅgasaṇṭhānenāti varakasīsākārena. Pāsantoti dasāmūlaṃ.
278. Trong các sách chú giải có nói rằng: “Khi vào làng không có dây thắt lưng, dù cố ý hay vô ý, đều phạm tội. Cần phải buộc lại ở nơi đã nhớ ra hoặc quay trở lại.” Được làm bằng cách quấn theo hình dạng của vành trống: nhiều sợi dây được kết lại với nhau, quấn bằng các sợi chỉ nhiều màu sắc, làm cho giống như vành trống. Do đó, trong phần chú giải về tội Bất Cộng Trụ thứ hai (pārā. aṭṭha. 1.85 pāḷimuttakavinicchaya) có nói rằng “nhiều sợi dây được kết lại với nhau và được quấn chặt bằng một sợi dây không nên được gọi là nhiều sợi dây, điều đó là được phép.” Ở đây, điều cần nói đã được nói ở dưới. Dây thắt lưng có nút thắt là loại được làm không vuông vức mà được trang trí. Dây buộc chân thì vuông vức. Theo hình dạng của trống mudiṅga: theo hình dạng của đầu con lừa. Đầu tua: gốc của các tua.
280-282.Muṇḍavaṭṭīti mallakammakarādayo. Pamāṇaṅgulenāti vaḍḍhakīaṅgulaṃ sandhāya vuttaṃ. Sesamettha pāḷito aṭṭhakathāto ca suviññeyyameva.
280-282.Người có đầu cạo trọc: các đô vật, thợ thủ công v.v… Bằng ngón tay tiêu chuẩn: được nói liên quan đến ngón tay của thợ mộc. Phần còn lại ở đây có thể được hiểu rõ từ cả bản văn Pāḷi và chú giải.
Khuddakavatthukkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Phần Chú Giải Về Chương Các Vấn Đề Nhỏ Nhặt đã chấm dứt.
